Het hing al weken in de lucht, maar nu is ook Heitinga’s hoofdrol bij Ajax uitgespeeld. De club gaat opnieuw in de grondverf

Secondenlang staat John Heitinga alleen in zijn coachvak, hoofd lichtjes gebogen, uiterlijk onbewogen kijkend naar een feestvierend stadion. Dat was afgelopen weekend, FC Twente had in Enschede net 3-1 gemaakt tegen Ajax. Hij weet dan dat zijn ploeg de tweede plek in de Eredivisie – die recht geeft op de voorronde van de Champions League – kan vergeten. Hij weet ook dat het voor hem consequenties kan hebben, al hoopt hij op dat moment nog dat hij ook volgend seizoen hoofdcoach van Ajax mag zijn.

Die hoop bleek deze donderdag ijdel: Ajax wil een nieuwe hoofdtrainer en vindt Heitinga niet (meer) de juiste man. „Een moeilijke beslissing”, zegt directeur voetbalzaken Sven Mislintat donderdag, kort nadat hij Heitinga het nieuws heeft verteld. „Maar we zijn een voetbalclub en uiteindelijk draait het hier om voetbal. De resultaten waren onvoldoende, we hebben te weinig gewonnen.”

Mislintat gaf in april publiekelijk aan dat Heitinga op poleposition lag om de komende seizoenen trainer van Ajax te blijven. „Dat was ook zo. Hij heeft vanaf januari met de ploeg mogen werken en genoeg kansen gekregen om dingen te veranderen”, zegt Mislintat.

Het wegsturen van Heitinga, vier dagen na de laatste wedstrijd van het seizoen, zegt veel over de staat waarin de voormalig landskampioen verkeert. Zowel sportief als bestuurlijk maakte de club een dramatisch seizoen door en dat kon niet zonder gevolgen blijven. Coach Alfred Schreuder werd in januari al op straat gezet en begin deze week vertrok ook algemeen directeur Edwin van der Sar. Hij had een zwaar jaar gehad en nam afscheid met veelzeggende woorden: „Ik ben op.”

Lees ook: Edwin van der Sar bracht Ajax grote successen, maar telkens kwamen zijn zwaktes als leider weer boven

Ook de positie van Heitinga, die Schreuder op verzoek van de clubleiding opvolgde en de positie dus maar vier maanden bekleedde, wankelde al een tijdje. Van spelers kreeg de voormalig trainer van Jong Ajax complimenten over zijn werkwijze, maar niet alleen de resultaten, ook het spel bleef ondermaats. In de Europa League werd de ploeg snel uitgeschakeld, de bekerfinale werd verloren en meer dan een derde plaats in de Eredivisie zat er dus niet in. Al stipt Mislintat de eindklassering nog aan als een positief punt uit de periode-Heitinga: „Toen hij begon, stonden we vijfde.”

Steeds pijnlijker was het voor Heitinga, als ‘jongen van de club’ populair bij de fans, dat hij keer op keer voor televisiecamera’s moest uitleggen dat hij geen idee had of hij volgend jaar nog trainer van het eerste elftal zou zijn. Opzichtig liet de clubleiding hem bungelen door hem niet openlijk te steunen en geen duidelijkheid te verschaffen.

Donderdagmiddag kreeg Heitinga die duidelijkheid dan eindelijk, van Mislintat. Die vertelde hem dat hij had geconcludeerd dat Ajax behoefte heeft aan een ervaren trainer, die beter moet presteren en bovendien moet kunnen omgaan met de onrust binnen de club. De naam van voormalig Ajax-coach Peter Bosz valt vaak als mogelijke opvolger. Ook de Noor Kjetil Knutsen, trainer van FK Bodø/Glimt, zou in beeld zijn. Mislintat wil niet op namen ingaan, maar laat wel weten dat de nieuwe trainer ook een buitenlander kan zijn. „We zoeken iemand met ervaring, liefst bij verschillende clubs. Een trainer die heeft laten zien over meerdere seizoenen te kunnen overpresteren.”

Heitinga zal in ieder geval geen assistent worden bij het eerste elftal. Ook zal hij niet terugkeren naar Jong Ajax, de ploeg waarvan hij in 2021 trainer werd. Vijf jaar eerder was hij, na een glansrijke carrière als speler, in Amsterdam begonnen als jeugdtrainer. Hij bouwde langzaam ervaring op, met als doel ooit het eerste elftal te leiden. Mogelijk doet hij nu een stap terug, in de hoop om later nog eens een kans te krijgen bij Ajax 1.

In de grondverf

Nu heeft Ajax twee vacatures: het zoekt een algemeen directeur en een hoofdcoach. Cruciale posities die snel zullen moeten worden ingevuld. Anders dreigt – net als vorig jaar – een chaotische zomer. Destijds had Ajax in feite geen technisch directeur, verantwoordelijk voor het samenstellen van de spelersgroep, omdat Marc Overmars was vertrokken vanwege seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Het was niet gelukt om een opvolger te vinden en als een soort noodgreep werd het duo Gerry Hamstra (inmiddels ook weg) en Klaas-Jan Huntelaar verantwoordelijk voor de transferzomer. Zij hadden niet de vereiste ervaring, kennis van de markt en internationale contacten, en legden veel verantwoordelijkheid in handen van de zaakwaarnemer van aanvoerder Dusan Tadic en de toenmalige coach Schreuder. Ajax verloor de regie en kreeg er een selectie voor terug die kwalitatief ondermaats en uit balans was. Meer dan honderd miljoen euro uitgegeven, elf nieuwe spelers gekocht, maar geen van hen voldeed.

Ajax moet, kortom, opnieuw in de grondverf worden gezet. Er kwam al een nieuwe hoofdscout (Kelvin de Lang), een nieuwe commissaris in de rvc (oud-speler Jan van Halst) en binnenkort wordt ook de bestuursraad van de club vervangen. Sven Mislintat, pas net fulltime aan het werk in Amsterdam, mag de voetbalorganisatie verder vormgeven. „We zullen zorgen voor een goede mix van buitenstaanders en clubmensen”, zegt hij.

Oud-speler Huntelaar blijft in elk geval. Hij heeft volgens Mislintat laten zien beter te worden in zijn werk. Huntelaar tekende donderdag een verlengd contract als technisch manager en wordt onder meer verantwoordelijk voor de contracten van jeugdspelers. Eigenlijk krijgt hij weer een vergelijkbare baan als die hij had voordat Overmars vertrok, met de bedoeling om te wennen aan het grote werk – een scenario dat nu ook voor Heitinga het hoogst haalbare is.